Rolex Submariner

Submariner modeli 1953 yılında tanıtıldığında saat uzmanları oldukça şaşırdı. Rolex bugüne kadar dalış saati tasarımının sınırlarını çizen yepyeni bir kol saati tanıtmıştı. 6204 referans numarasını taşıyan saat parlayan büyük akrep, yelkovan ve saniye ibresine sahipti. Mat siyah kadranın üzerinde ayrıca parlayan rakamlar ve markörler yer alıyordu. Sergilenen saatin yanına koyulmuş bir tabeladaysa şu yazı yer almaktaydı: "Submariner – the diver’s friend".

Saat yıllar içinde Hollywood yıldızlarının kalbini fethetmeyi de başardı. Sean Connery ve Roger Moore, James Bond rollerinde 6538 ve 5513 referans numaralı saatleri kullanmışlardır. Aynı zamanda yarış otomobili sürücüsü olan oyuncu Steve McQueen de Submariner kullanır. McQueen tarih işlevine sahip olmayan 5512 modelini hem beyaz sahnede hem de özel yaşamında kullanmıştır.

Rolex'in Fransız Compagnie maritime d‘expertises (COMEX) firması için geliştirdiği model de koleksiyonerlerin bir diğer gözdesidir. 5514 referans numarasını taşıyan bu saatler 1970'li yıllardan 1990'lı yıllara kadar üretildi. Saatler yaşadıkları fiyat artışıyla ilginç bir yatırım aracı haline geldi.

Aynı durum 1680 referans numarasını taşıyan tarih göstergeli "Red Sub" modeli için de geçerlidir. Rolex kadranında kırmızı Submariner yazısı yer alan bu modeli 1967 ve 1974 yılları arasında üretti. Bu saatin fiyatı son birkaç yıl içinde iki katına çıktı.

Submariner dalgıçların kullandığı bir alet olmanın çok daha ötesindedir. McQueen'in yarış otomobiline de James Bond'un takım elbisesine de uyar. "Dalış saatlerinin arketipi (ilk örneği)" olan model uzun geçmişi nedeniyle hem sevilen hem de mükemmel yatırım aracı olan bir saattir.

Referans numarası 114060 olan Submariner No Date modelinin yeni örnekleri 9.000 Euro, ikinci el örnekleri 8.000 Euro'dan yüksek fiyatla satışa sunulur. Tarih göstergeli Submariner Date modelinin yeni örneklerinin fiyatı 10.000 Euro düzeyindedir. İkinci el saatlerin fiyatı ise yaklaşık 9.600 Euro'dur. Bu modelin fiyatı son yıllarda yükselmiştir.

Genel olarak, yeni ve ikinci el modellerin değeri son birkaç yılda sürekli artmıştır. Tarih göstergesine sahip modeller daha fazla ilgi görür. Bu nedenle yeni ve kullanılmış modeller arasındaki fiyat aralığı No Date modelindekinden biraz daha fazladır.

Koleksiyonerler arasında sadece vintage Rolex modelleri değil, yeşil Submariner varyasyonları Hulk ve Kermit de büyük ilgi görmektedir. Bu modellerin tutkunları "Kermit" modelini (Ref. 16610LV) yeşil bezelinden ve Hulk modelini Ref. 116610LV yeşil bezelinden ve kadranından kolayca ayırt edebilirler. Hulk modelinin yeni örneklerinin fiyatı yaklaşık 14.000 Euro'dur. Saatin kullanılmış örnekleri 13.000 Euro düzeyinde fiyatlarla el değiştirir. Piyasada daha zor bulunan Kermit modelinin fiyatı daha pahalıdır. Bu saatin yeni örneklerini 18.000 Euro'ya, ikinci el örneklerini 13.500 Euro'ya satın alabilirsiniz.

Altın saatleri sevenler de Rolex Submariner koleksiyonunda aradıklarını bulabilirler. Koleksiyonda sarı ya da beyaz altından imal edilen modeller mevcuttur. Beyaz altından imal edilen 116619LB referans numaralı "Submariner blue" modeli mavi kadrana ve mavi bezele sahiptir. Bu saatin yeni örneklerinin fiyatı yaklaşık 31.000 Euro'dur. Bu Submariner versiyonunun ikinci el örneklerinin fiyatı 27.000 Euro düzeyindedir.

Sarı altından imal edilen 116618LN referans numaralı model siyah bezele ve siyah kadrana sahiptir. Bu modelin yeni örneklerini 28.000 Euro'ya, ikinci el örneklerini 26.000 Euro'ya satın alabilirsiniz. Çift renkli (bicolor) modeller 1980'li yılların havasını yaşatır. Bu saatin yeni örnekleri 11.000 Euro düzeyinde fiyatlarla satılmaktadır.

Rolex 2020 yılı Eylül ayında Submariner'in 8 yeni versiyonunu satışa sundu. Tüm bu modellerin ortak noktası 1 mm büyütülmüş Oyster kasadır. Bağlantı kulakları da önceki yıllarda üretilen modellerde kullanılanlara göre daha incedir. Rolex modellerde iki yeni manüfaktür mekanizma kullanmaya başlamıştır: 3230 (tarih göstergesiz) ve 3235 (tarih göstergeli). Tarih göstergesine sahip olmayan tek örnek siyah bezelli paslanmaz çelik modelken (Ref. 124060), yeni farklı Submariner Date versiyonu bulunmaktadır.

İki model paslanmaz çelikten imal edilir. 126610L referans numaralı model klasik siyah bezele sahipken, 126610LV referans numaralı model yeşil bezellidir. Yeşil bezelli model Submariner koleksiyonun yeni Kermit modeli olmaya adaydır. Bu iki modelin fiyatı sırasıyla 8.300 Euro ve 8.700 Euro'dur.

Sarı altın ve paslanmaz çelik modeller 126613LB ve 126613LN referans numaralarını taşır. İlk model mavi kadranlı ve mavi bezellidir. İkinci modelde bu öğeler siyah renktedir. Rolex bu saatler için 13.000 Euro liste satış fiyatı belirlemiştir.

Referans numaraları 126618LB ve 126618LN olan modeller 18 ayar sarı altından imal edilir. Rolex bu modellerde de mavi ve siyah renklerde kadran ve bezel kullanmıştır. Bu modellerin fiyatı 37.700 Euro'dur. Beyaz altından imal edilen 126619LB referans numaralı ve mavi bezelli model için Rolex tarafından belirlenmiş liste fiyatı 36.200 Euro'dur.

Bu saatleri satın almak için de diğer bazı Rolex modellerinde olduğu gibi uzun yıllar sıra beklemek ve ya da ikinci el pazarından liste fiyatından daha yüksek ödemeler yapmak gerekecektir. Ayrıca üretimine son verilen modellerin fiyatlarının da artması şaşırtıcı olmayacaktır.

Rolex'in birçok vintage modeli gibi Submariner'in eski modelleri de aranan saatlerdendir. 1950'li yılların sonunda ve 1960'lı yılların başında satışa sunulan 5512 ve 5513 referans numaralı saatler oldukça sevilen modellerdir. Her iki model de uzun yıllar boyunca üretilmiş olsa da piyasada bu saati bulabilmek oldukça zordur. 5513 referans numarasını taşıyan saatin fiyatı 10.500 Euro düzeyindeyken, 5512 referans numaralı modelin fiyatı 20.000 Euro'nun üzerindedir. 1980'li yıllarda üretilen 16800 ve 168000 referans numaralı saatler daha uygun fiyatlıdır ve 9.000 Euro'dan başlayan fiyatlarla alıcı bulur.

"Red Sub" ya da "COMEX" olarak da adlandırılan vintage Submariner modelleri bulabilmek oldukça zordur ve bu nedenle de oldukça ilgi gören saatlerdir. 1680 referans numaralı "Red Sub" 15.000 Euro'dan başlayan ve "COMEX" 40.000 Euro'ya kadar çıkan fiyatlarla el değiştirir. Ancak modellerin fiyatları büyük değişiklik gösterir. Çok iyi durumdaki "COMEX" modellerin fiyatları 100.000 Euro'yu geçebilir.

Orijinal James Bond 5513: 340.000 Euro

Müzayede evi Christie’s tarafından 2011 yılında düzenlenen açık artırmada satışa sunulan Yaşamak İçin Öldür (1973) filminde kullanılan orijinal Submariner 5513 modeli 37.000 Euro fiyatla alıcı bulmuştur. 2015 yılında yeniden satışa çıkarılan aynı saat, Philipps tarafından düzenlenen müzayedede yaklaşık 340.000 Euro fiyatla satılmıştır. Bu özel saatin fiyatı 4 sene içinde on katına çıkmıştır.

"James Bond Sub" olarak adlandırılan 6538 referans numaralı model de koleksiyonerlerin gözdesi olan piyasada oldukça az bulunan saatlerden biridir. Sean Connery, 1962 yılında Bond filmi Dr. No'da bu saati bileğinde taşımıştır. Saatin fiyatı 100.000 Euro'dan yüksektir.

Günümüzde üretilen Submariner modellerinin görünümü geçmişte üretilenlerden çok fazla farklılık göstermez. Yıllar içinde daha büyük bir kasa kullanılmaya başlanmış ve birkaç kez vidalanmış kurma tepesini zarar görmekten koruyan tepe koruması (1959) eklendi. 1966 yılında mevcut modellere tarih göstergeli yeni bir model katıldı. Yapılan değişiklikler bileziğin yanlarının ve kasanın parlatılması ya da tam delik açılmadan kullanılan kordon bağlantıları gibi detaylarda kalmış oldu. Rolex Submariner, 1950'li yıllara ait tasarımına rağmen her zamana uygun bir model olmayı başardı.

Günümüzde üretilen Submariner modelleri 300 metreye kadar su geçirmezlik özelliğine sahiptir. 120 çentikli döner bezel sadece saat yönü olmak üzere tek bir yöne döner. Bu tüm dalış saatlerinde bulunması gereken zorunlu bir özelliktir. Bezelin skalası Cerachrom isimli seramik alaşımdan imal edilmiş olup çizilmesi oldukça zordur. Sıfır noktası Chromalight adı verilen parlak madde içermektedir. Mavi tonlarında ışık veren bu madde saatlerde kullanılması artık neredeyse standart halini almış olan Superluminova'dan daha fazla parlaklığa sahiptir. Buna ek olarak derine yerleştirilmiş rakamlar ve markörler platin tozuyla kaplanmıştır.

İbreler kavisli tasarlanmıştır ve kadrandaki saat markörleri gibi altından üretilmiştir. Akrebin ve yelkovanın yanı sıra saniye ibresinin üzerinde de parlayan nokta bulunmaktadır. Yeni modellerde geçmişte üretilene benzer bir safir cam kullanılmaktadır. Yapılan tek değişiklik darbelere karşı daha fazla dayanıklılık sağlamak amacıyla safir camın kadrana daha fazla sıkıştırılması olmuştur. Glidelock uzatma sisteminde yer alan toka ilk modellerde kullanılan tokaya göre biraz daha büyüktür. Bu sayede saat dalış elbisesi giyildikten sonra bileğe takıldığında da rahatlıkla kullanılabilir. Güvenlik sistemi sayesinde tokanın yanlışlıkla açılması neredeyse imkansız bir hale gelmiştir.

Manüfaktür mekanizma 3135 ve 3130

Tarih göstergesi üzerinde büyüteç bulunan Submariner modelini 3135 otomatik mekanizması çalıştırır. Rolex, bu mekanizmayı 1989 yılından beri Biel'de üretir. Yüksek hassasiyete sahip sağlam bir mekanizma olarak tasarlanmıştır. Mekanizma paslanmaz çelikten üretilmiş arka kapakla korunur ve darbelere karşı dayanıklı olmasını bu kapağa borçludur. Bununla birlikte çok sayıda estetik detay görmek mümkündür. Alüminyumdan üretilen kırmızı tepe dişlisi ve mavi parachrom yay ilk göze çarpan ayrıntılardır. Kurma rotoru ve travers denge köprüsü üzerindeki güneş ışını şeklindeki kesimler oldukça zariftir. Köprüler üzerine de bulut kesimi işleme mevcuttur. Tarih göstergesi bulunmayan modellerde 3130 mekanizması kullanılmaktadır. Her iki mekanizma da Contrôle Officiel Suisse des Chronomètres (İsviçre Kronometre Denetleme Ofisi - COSC) tarafından yapılan testleri başarıyla geçerek kronometre sertifikası almaya hak kazanmıştır.

Her iki mekanizma da saat ustaları tarafından en iyi otomatik mekanizmalar arasında görülmektedir. Rolex, pandül yayı gibi parçaları optimize ederek daha yüksek hassasiyet oranını yakalamıştır. Manyetizmadan etkilenmeyi önleyen bir maddeyle kaplanan yay bu sayede manyetik alanlardan etkilenmeden çalışmasına devam eder. Breguet pandülü, yayın eşit şekilde "nefes almasını" sağlayarak hassasiyeti arttırır. Sonu iki kez bükülmüş pandül yayı 1795 yılında saat ustası Abraham Louis Breguet tarafından icat edilmiştir. İnce ayar Microstella somunları vasıtasıyla gerçekleşir. Bu somunlar balans çarkının iç kısmında yer alır. Böylece diğer mekanik saatlerden farklı olarak reglaj (ince ayar) düğmelerle değil Microstella sistemiyle sağlanmış olur.

Bazı Rolex saatlerin koleksiyonerlerin ve markanın hayranlarının kalplerindeki yeri farklıdır. Saatin kadranına 1974 yılına kadar kırmızı renkte yazılan "Submariner" yazısı nedeniyle "Red Sub" olarak adlandıran modelin koleksiyon değeri çok yüksektir. Rolex, referans numarası 1680 olan bu modeli 1967 ve 1980 yılları arasında üretmiştir. Kadranı incelenerek "Red Sub"ın sahte mi gerçek mi olduğu kolaylıkla anlaşılabilir.

Rolex, 1967-1974 yılları arasında sırasıyla Mark I ve Mark VI adını verdiği altı farklı kadran kullanmıştır. Mark IV adı verilen kadran diğer kadranlardan önemli bir farklılık gösterir. Mark I, Mark II ve Mark III kadranları üstünde "200 m = 660 ft" yazısı bulunduğu için bu kadranlar "Meters First" olarak adlandırılırken, Mark IV kadranı üzerindeki su geçirmezlik bilgisi önce feet (ayak) olarak verildiği için bu kadran ve sonrasında kullanılan kadranlar "Feet First" olarak adlandırılmaktadır. Çok az sayıda "Red Sub" saatinde Mark I kadranı kullanılmıştır. Bu saatlerde diğer "Red Sub" modellerinden farklı olarak feet cinsinden verilen derinlik bilgisinde 660 sayısının yazılış biçimi farklıdır.

Bu modelin sahip olduğu diğer bir ayırt edici özellik sadece Mark II'de ve Mark III'te kullanılan "Tropical Dials" kadranlardır. Kadranın ve bezelin rengi yıllar içinde güneş ışınlarının, nemin ve sıcağın etkisiyle kahverengiye dönüşmüştür. Bu değişim muhtemelen Rolex'in saat boyasını satın aldığı şirketin kullandığı özel renk karışımından kaynaklanmaktadır. "Tropical Dials" koleksiyonerlerden büyük ilgi görür ve parlayan maddenin beyazdan sarıya ya da kahverengiye dönüşme oranına göre saatin değeri değişir. Saatin orijinal Rolex olduğunun kanıtı markörlerin ve ibrelerin renk tonunun aynı olmasıdır.

Kırmızı Submariner alırken dikkat edilecek noktalardan biri de referans ve seri numaralarının iyi bir şekilde okunabiliyor olmasıdır. Geçmişte üretilen modellerde üretim tarihi de kasada yer alır. Üretim tarihi ve seri numarası birbiriyle uyumludur. Bezelin üstündeki kalın rakamlar ve markörler Submariner Red'in tasarımının vazgeçilmez parçalarıdır. Daha sonraki yıllarda üretilen modellerde daha ince markörler kullanılmıştır. Sıfır noktasındaki parlayan noktanın düşmüş olması ya da zarar görmüş olması çok önem taşımaz.

Vintage Submariner modeli otomatik mekanizma 1575 ile çalışır. Bu mekanizmada 1570 mekanizmasından farklı olarak tarih göstergesi de bulunur. 1575 mekanizması referans numarası 1665 olanSea-Dweller modelinde ve referans numarası 1675 olan {model-3,GMT-Master} modelinde de kullanılır.

Geçen 60 yıllık süre içinde Submariner saatçilik tarihinin bir parçası haline gelmiştir. Bir ikon haline gelen saat, aynı zamanda en bilinen saat modellerinden biridir. Özel üretim model Deepsea Challenge 2012 yılında yaklaşık 11.000 metre derinlikteki Mariana çukuruna inmiştir. Bu derinlik bir kol saati için rekordur. 1953 yılında üretilen Submariner'den önceki 6200 referans numaralı model, çift emniyetli tepe sayesinde 100 metreye (10 bar) kadar su geçirmezliğe sahipti. İki yöne de dönebilen bezel sayesinde dalgıçlar dalış sürelerini tam olarak ölçebilmekteydiler. Dalgıçlar bezel skalasının sıfır noktasıyla yelkovan ibresini senkronize edebilirler. Bu sayede dalış süresi ilk bakışta hemen görülebilir.

İsviçreli saat üreticisi Blancpain dalış güvenliğini daha da arttırmak için bezel mekanizmasını geliştirmiştir. 1953 yılında Blancpain tarafından tanıtılan Fifty Fathoms modelinin bezeli saat yönünde olmak üzere sadece tek yöne dönecek şekilde tasarlanmıştır. Bu sayede dalış süresinin kısaltılması mümkünken, uzatılması asla mümkün olmamaktadır.

Rolex, Submariner modelini geliştirirken René-Paul Jeanneret'in önerilerinden yararlanmıştır. Rolex'in eski yöneticilerinden olan Jeanneret tutkulu bir amatör dalgıçtı ve Submariner'in kadranı, bezeli ve kasasının tasarımı için çok değerli önerilerde bulunmuştu. Yapılan testler ve 12 metre ile 60 metre arasındaki derinliklere yapılan 132 dalış sonrasında saat üretime hazır hale geldi. Testler sırasında 2 metre yükseklikten bir beton bloğun üstüne düşen saat normal çalışmasına devam etmiştir. Sadece akrebin üstünde bulunan parlayan maddeden bir parça bulunduğu yerden koparak düşmüştür. İkinci nesil Submariner modelleri 200 metre (20 bar) su geçirmezliğe sahipti ve İngiliz Kraliyet Donanması, Kanada ve Avustralya deniz kuvvetleri tarafından resmi görev saati olarak kullanılmıştır.