Zenith El Primero

İspanyolcada "birinci" anlamına gelen El Primero ismini taşıyan mekanizma ve İsviçreli lüks saat üreticisi Zenith ile beraber anılmaktadır. Üreticinin en bilinen ürünü olan bu mekanizma sayesinde yıldız logolu şirket saatçilik tarihine geçmiştir. 1969 yılında tanıtılan Zenith El Primero dünyanın ilk otomatik kronograf mekanizmasıdır.

Mekanizma balans çarkının yüksek balans çarkı frekansı (saatte 36.000 yarı titreşim-5 Hz) sayesinde günümüzde de çok az mekanik kronograf tarafından sunulan saniyenin onda biri hassasiyetinde ölçüm yapma imkânına sahiptir. Mekanizma yüksek frekansla çalışmasına rağmen 50 saatlik güç rezervine sahiptir. Dünyanın en çok kullanılan otomatik kronograf mekanizması olan ETA Valjoux 7750'nin güç rezervi 44 saattir.

Günümüzde El Primero'nun çeşitli versiyonları Chronomaster, Defy ve Pilot koleksiyonlarının saatlerinde yer almaktadır. Zenith, 2017 yılında tanıttığı El Primero 21 mekanizmasını bazı Defy modellerinde kullanmaktadır. Bu mekanizmanın hassasiyeti efsanevi El Primero'nun on katına çıkarılmıştır. Mekanizma, biri normal 5 Hz'de salınan zaman göstergesi ve diğeri kronograf için olmak üzere iki salınım/eşapman sistemi ile donatılmıştır. Kronograf için kullanılan eşapman sistemi 50 Hz gibi oldukça yüksek bir frekansla çalışarak 1/100 saniye hassasiyetinde ölçüm yapmaya izin verir.

Çift ve Fusée tourbillonlu El Primero mekanizmalar da öne çıkan mekanizma versiyonlarıdır. Double Tourbillon El Primero mekanizması saati göstermek için ve kronograf işlevi için birer tourbillona sahiptir. El Primero Fusée mekanizması zemberekte depolanan enerjiyi zincir ve sarmalı sarkaç üzerinden mekanizmaya aktarır. Zenith'in saat ustalığının bir diğer örneği de Gravity Control olarak adlandırılan sistemdir. Bu sistemde denge çarkı ve eşapman jiroskopik olarak monte edilmiştir ve her zaman kendilerini ufka paralel olarak hizalarlar.

El Primero mekanizmasıyla çalışan Zenith kronograflarını Chrono24'te görece ucuz sayılabilecek bir fiyat olan 2.300 Euro'ya satın alabilirsiniz. Bu saatler 1990'lı yıllarda ya da 2000'li yılların ilk döneminde üretilen saatlerdir. Kadranı kısmen iskeletleştirilmiş Chronomaster Open gibi güncel koleksiyonda yer alan modellerin fiyatı 6.500 Euro düzeyindedir. Klasik üç renkli kadrana sahip Chronomaster Original modelinin fiyatı 7.600 Euro'ya kadar çıkar. Oldukça modern olan El Primero 21 mekanizmasıyla çalışan modellerin fiyatları 2.000 Euro daha fazladır.

Çift tourbillona, Gravity Control sistemine ya da Fusée mekanizmasına sahip olan versiyonların fiyatları en yüksek olan modellerdir. Bu saatlerin fiyatları 56.000 Euro ile 98.000 Euro arasında değişir.

A384 ve A386 gibi vintage modeller koleksiyonerler tarafından çok sevilir ve fiyatları modellerine ve kullanım durumlarına göre 13.000 Euro ile 17.500 Euro arasında değişir. El Primero mekanizmasının çalıştırdığı, ancak bu mekanizmalar Zenith tarafından üretilmeyen modeller de koleksiyonerlerin gözdesidir. Rolex Daytona 16520 ve TAG Heuer Carrera Calibre 36 bu saatlerin en öne çıkanlarıdır. Carrera Calibre 36 modelini Chrono24'te 4.300 Euro'dan başlayan fiyatlarla satın alabilirsiniz. El Primero ile çalışan Rolex modelinin fiyatı en az 35.000 Euro'dur.

Saatçilik alanında döneminde devrim yaratan ve yepyeni bir mekanizma olan El Primero'nın kullanıldığı ilk Zenith saatleri A384, A385 ve A386 modelleridir. Özellikle A386 saatseverler tarafından Zenith'in hızlı çalışan kronografının öncüsü olarak kabul edilir. Üç farklı renkteki ikonik alt kadran dağılımının kullanılmış olması da bu kabulün nedenlerinden biridir: Saat 3 pozisyonundaki 30 dakika sayacı mavi, saat 6 pozisyonundaki 12 saat sayacı koyu gri ve saat 9 pozisyonundaki küçük saniye açık gri renktedir. Kırmızı renkteki kronograf saniye ibresi tasarımı mükemmel bir şekilde tamamlar. Paslanmaz çelikten imal edilen 38 mm büyüklüğündeki kasa oldukça klasik bir etki bırakır. Modelin iyi durumdaki örneklerini Chrono24'te 17.500 Euro'dan başlayan fiyatlarla satın alabilirsiniz.

A384 ve kardeş modeli A385, görünüm olarak A386'dan oldukça farklıdır. Bu model köşeleri vurgulanmış tonneau şeklinde bir kasaya sahiptir. A384'in kadranı karakteristik bir Panda kadrandır: Beyaz kadran üzerinde siyah alt kadranlar. A385 modelinin kadranında açık bej renk radyal bir şekilde kahverengiye doğru değişerek kullanılmıştır. Alt kadranlar beyaz renktedir. İyi durumdaki bir A384 modelinin fiyatı yaklaşık 13.500 Euro'dur. Yeni durumdaki bir A385 modelinin fiyatıysa diğer modele göre oldukça ucuz sayılabilecek şekilde 8.200 Euro düzeyindedir.

Zenith birkaç yıldan beri tasarımları ilk El Primero saatlerine benzeyen bir dizi Retro ve Revival modeli üretmektedir. Örneğin A386 tutkunları Chronomaster Original koleksiyonunda aradıklarını bulabilirler. Özellikle 03.3200.3600 referans numaralı model 38 mm kasa çapı ve üç renkli kadranıyla Zenith tutkunlarının kalbini heyecanla çarptırır. Bu modeli EP 3600 mekanizması çalıştırır. EP 3600, eski klasik mekanizmanın güç rezervi 60 saate çıkarılmış ve saniye durdurma işlevi eklenmiş modern versiyonudur. Bu modelleri saat 3 ve 6 pozisyonundaki alt kadranlarından tanıyabilirsiniz. Bu alt kadranlar 60 saniye ve 60 dakika sayacı olarak görev yapar. Kadranın dış çevresinde yer alan 1/10 saniye skalası takimetre skalasının yerini almıştır.

Paslanmaz çelik kasalı Chronomaster modelini tercih ederseniz Chrono24'te yaklaşık 7.700 Euro ödemeniz gerekecektir. Kırmızı altın kasalı modelin fiyatı 16.500 Euro seviyesindedir.

İlk El Primero modellerine çok benzeyen saatler tercih ediyorsanız Chronomaster Revival koleksiyonundaki modelleri daha yakından inceleyebilirsiniz. Chronomaster Revival El Primero A384 (Ref. 03.A384.400/21) bu modellerin güzel bir örneğidir. Bu saat 1969 yılında satışa sunulan modelin yeniden üretilmiş versiyonudur. El Primero 400 mekanizması da ilk kullanılan mekanizmayla büyük oranda aynıdır. Deri kayışlı bu modeli yaklaşık 5.900 Euro'ya satın alabilirsiniz. Orta halkaları bir merdivenin basamakları gibi düzenlendiği için "merdiven" bilezik olarak adlandırılan bileziğe sahip versiyonun fiyatı yaklaşık 500 Euro daha fazladır.

Zenith 2017 yılında El Primero 21 ile El Primero'nun yeteneklerini genişleten yeni bir mekanizma ailesini tanıttı. Mekanizmanın saat gösterme işlevinden sorumlu denge çarkının salınım frekansı saatte 36.000 (A/s) yarı titreşimdir. Kronograf işlevi kendi salımın/eşapman sisteminin frekansı 50 Hz'ye denk gelen 360.000 A/s'dir. Bu yüksek salınım değeri bir mekanik kronograf için muhteşem bir değer olan saniyenin 1/100'ü hassasiyetinde ölçüm yapmayı sağlar.

El Primero 21 mekanizmasını ağırlıklı olarak Defy 21 ve Defy Extreme koleksiyonlarda bulabilirsiniz. Mekanizmalar genelde iskeletleştirildiğinden ince şekilde işlenmiş mekanizmaların ihtişamını görmek mümkündür.

İskeletleştirilmiş mekanizmalı ve titanyum kasalı Defy 21 modelini Chrono24'te yaklaşık 9.100 Euro'ya satın alabilirsiniz. Seramikten ya da fiber karbondan imal edilen modelin fiyatı 11.000 Euro ile 13.600 Euro arasındadır. Kırmızı altından imal edilen Defy 21 modelinin fiyatı 33.000 Euro düzeyindedir. Oldukça sağlam kasalı Defy Extreme modelinin fiyatı 13.000 Euro ile 17.500 Euro arasındadır.

El Primero mekanizmasının çalıştırdığı bazı Zenith modelleri tourbillona sahiptir. EP 4035 mekanizmasının çalıştırdığı Chronomaster Tourbillon, Pilot Type 20 Tourbillon ve Defy Xtreme Tourbillon modelleri bu saatlerin örneklerindendir. Saat 11 pozisyonunda yer alan dakika tourbillonu tüm bu modellerin ortak noktasıdır. Normalde saat 9 pozisyonunda yer alan küçük saniyenin yeri bu nedenle değişmiştir.

Paslanmaz çelikten imal edilen Chronomaster Tourbillon modelinin fiyatı 17.700 Euro ve 1.000 metreye (100 bar) kadar su geçirmeyen ve siyah titanyum kaplı Defy Xtreme modelinin fiyatı 43.000 Euro düzeyindedir.

Zenith'in oldukça modern teknolojiye sahip El Primero 21 mekanizmasının tourbillonlu versiyonu da mevcuttur. EP 9020 adını taşıyan mekanizma saat göstergesi ve kronograf işlevi için ayrı ayrı olmak üzere iki tourbillona sahiptir. Mekanizmanın salınım frekansı 5 Hz ve 50 Hz olarak korunmuştur. Mekanizma saniyenin 1/100'ü hassasiyetinde ölçüm yapabilir.

Zenith, El Primero 9020 mekanizmasını Defy Double Tourbillon modelinde kullanır. İskeletleştirilmiş kadrana sahip platin, karbon fiber ya da safir kristal kasalı modellerin fiyatı 81.000 Euro ile 98.000 Euro arasında değişir.

Fusée Tourbillon: Zincir ve sarmalı sarkaç üzerinden enerji aktarımı

Merkezi İsviçre'nin Le Locle kentinde bulunan lüks saat üreticisinin en ilgi gören yeniliklerinden biri El Primero 4805 Fusée Tourbillon mekanizmasıdır. Diğer El Primero mekanizmalarından farklı olarak Fusée mekanizmasında kronograf işlevi yer almaz. Bunu yapmak için, zembereğin gücü bir zincir aracılığıyla bir sarmalı sarkaca iletilir. Bu sistem, sürekli güç aktarımı ve dolayısıyla son derece hassas salınım değerleri sağlar. Saat 6 konumundaki tourbillon da yüksek hassasiyete rol oynayan faktörlerden biridir.

Zenith, EP 4805'i ilk kez 2015 yılında firmanın 150. kuruluş yıldönümü vesilesiyle Chronomaster El Primero Tourbillon GFJ modelinde kullanılmak üzere üretmiştir. Modelin ismindeki son üç harf firmanın kurucusu Georges Favre-Jacot'nun isminin üç baş harfidir. El Primero Tourbillon GFJ modeli seramikten ya da 18 ayar gül rengi altından imal edilir. Modelin yeni örneklerinin fiyatı 60.000 Euro düzeyindedir. Defy Fusée Tourbillon gibi güncel modellerin fiyatları özelliklerine göre 56.000 Euro ile 72.000 Euro arasında değişir.

El Primero Zero G: Yerçekimini alt eden saat

Zenith, El Primeron'un Zero G varyantlarında da saatçilik becerilerini en üst düzeyde sergiler. Zenith tarafından geliştirilen Gravity Control modülü EP 8812 gibi mekanizmalarda kullanılır. Bu modül, saatin mevcut konumundan bağımsız olarak her zaman zemine yatay olarak hizalanmış jiroskopik olarak monte edilmiş bir salınım/eşapman sistemidir. Bu sayede denge çarkının ve eşapmanın her zaman ideal konumunda olması ve yerçekiminin çok az bir etkiye sahip olması sağlanır. Bu nedenle saat yüksek hassasiyetle çalışır.

Gravity Control sistemine sahip El Primero ile çalışan saatlerden biri 2011 yılında dünyanın en prestijli mekanik saat ödülü olan Grand Prix d’Horlogerie de Genève'i "Büyük Komplikasyonlar" kategorisinde ödül kazanan Zenith Academy Christophe Colomb Equation of Time modelidir. Bu altın kasalı saati Chrono24'te yaklaşık 64.000 Euro'ya satın alabilirsiniz.

Titanyumdan, karbondan ya da kırmızı altından imal edilen Defy Zero G gibi güncel modellerin fiyatı 67.000 Euro ile 86.000 Euro arasında değişir.

Zenith El Primero mekanizmasıyla çalışan kronografların büyük bir kısmı sportif ve zarif bir tasarıma sahiptir. Bu saatleri iş hayatınızda ya da tatil yaparken rahatlıkla bileğinizde taşıyabileceğiniz işlevsel günlük kullanıma uygun modellerdir. Ancak Zenith düzenli olarak sportif tasarımı çok daha ağır basan modelleri satışa sunmaya devam etmektedir. Stratos Flyback ve Rainbow Flyback gibi modeller markanın tutkunlarının gözdesidir. Her iki model de 45,5 mm büyüklüğünde kasaya ve döner bezele sahiptir. Modelleri EP 405 ve EP 405B mekanizması çalıştırır. Standart El Primero'dan farklı olarak 405 mekanizması flyback işlevine sahiptir. Bu işlev sayesinde kronograf zaman ölçümünü tek bir düğmeye basarak sıfırlayabilir ve yeniden başlatabilirsiniz.

Stratos Flyback ve Rainbow Flyback modellerinin iyi durumdaki örneklerini Chrono24'te yaklaşık 5.300 Euro'ya satın alabilirsiniz. EP 4057 mekanizması sayesinde, kronograf saniye ibresinin kendi etrafında dönüşününün sadece 10 saniyede tamamlandığı Stratos Flyback Striking 10th özel modelinin fiyatı yaklaşık 1.300 Euro daha pahalıdır.

Chronomaster Sport

Zenith 2021 yılı başında satışa sunduğu Chronomaster Sport modeliyle klasik yarış sporu saatleri sevenlere yönelik bir saati daha üretim programına dâhil etmiş oldu. Özellikle 1/10 saniye sklalasına sahip sabit seramik bezel Rolex Daytona ya da TAG Heuer Carrera gibi klasikleşmiş modelleri hatırlatır. Aynı zamanda, üç farklı renkte alt kadrana sahip kadran tasarımı, saatin bir Chronomaster olduğunun açıkça fark edilmesini sağlar.

Zenith, Chronomaster Sport modelinde yeni El Primero 3600 mekanizmasını kullanır. 60 saatlik güç rezervine sahip olan mekanizmaya saniye durdurma işlevi de eklenmiştir.

41 mm büyüklüğündeki saat paslanmaz çelik ya da 18 ayar kırmızı altın kasayla üretilir. Altın kasalı modelin fiyatı yaklaşık 16.400 Euro'dur. Üç sıralı bileziğe sahip paslanmaz çelik modelin fiyatı yaklaşık 9.800 Euro'dur. Kauçuk kordonlu paslanmaz çelik modelin fiyatı 8.800 Euro düzeyindedir.

Zenith 2022 yılı başında saat dünyasını yeni bir Defy serisiyle şaşırttı: Defy Skyline. Modelin tasarımı sekizgen paslanmaz çelik kasası, fasetli bezel ve entegre bileziği ile 1970'lerin spor saat klasiklerini hatırlatır. Mavi, siyah veya gümüş renk seçenekleriyle sunulan kadran, güneş ışını deseni ve dört köşeli yıldızlardan oluşan ince bir yapıyla süslenmiştir. Saati karanlıkta parlayan baton indekslerle kolayca okuyabilirsiniz.

Defy Skyline'ın en önemli özelliği üç ibreli bir saat olmasıdır. Dakika ve saat merkezi akrep ve yelkovan ibreleriyle, saniye saat 9 pozisyonundaki küçük saniye göstergesi sayesinde takip edilir. EP 3620 gerçek bir El Primero mekanizması olduğundan saniye ibresi dönüşünü 10 saniyede tamamlar.

Defy Skyline'ın liste fiyatı Zenith tarafından 8.300 Euro olarak belirlenmiştir.

1960'lı yılların ortasında saat üreticileri otomatik kronograf mekanizması üretmek için bir yarışa girdiler. Bu yarış Zenith, Seiko ve Heuer, Breitling, Büren ve kronograf uzmanı Dubois Dépraz tarafından oluşturulan birlik arasında geçti.

Breitling, Heuer ve Büren 1969 yılı mart ayında çalışmalarının sonucu ortaya çıkan otomatik kronograf mekanizmasını tanıttılar: Kronograf modüllü ve mini rotorlu Calibre 11 mekanizması. Teknik nedenlerle kurma tepesi bu mekanizmada sol tarafta, durdurma ve başlatma düğmeleri sağ tarafta yer almaktadır.

Zenith ürettiği El Primero mekanizmasını aynı yılın Ocak ayında tanıttı. Calibre 11 mekanizmasından farklı olarak El Primero entegre bir kronograf mekanizmasıdır. Bu mekanizma kronograf olarak tasarlanmış ve tüm parçaları buna göre üretilmiştir. Calibre 11 temel mekanizmaya daha sonra kronograf modülü eklenmesiyle üretilmiştir. Zenith El Primero mekanizması ancak 1969 yılı sonbaharında satışa sunulabildi. Japon üretici Seiko otomatik mekanizmayla çalışan ilk kronograf modelini 1969 yılı yaz mevsimi başında satışa sunmuştur.