Vintage saatler

Mobilya, araba ya da saat fark etmeksizin tüm vintage eşyalar son yıllarda oldukça yoğun ilgi görmektedir. Saat sektöründe vintage tutkunlarının sayısı da son yıllarda önemli ölçüde artmıştır. Vintage modellerin çoğunun güncel örnekleri bulunmamaktadır. Bu nedenle vintage saatleri bulmak oldukça zordur. Modellerin tasarımları mazide kalmış zamanlara ait olduğu için son derece egzotiktir. Bazı dönemlerin tutkunları, bu dönemlere ait saatleri güzel bir aksesuar olarak taşımaktan mutluluk duyarlar.

Eski saatlerin kasalarının üstündeki her bir çizik ya da hasar saatin yaşadığı farklı bir hikâyenin işaretidir. Bazı modeller ünlü oyuncuların, siyasetçilerin ya da sporcuların bileklerini süslemiştir. Bu vintage saatler Paul Newman'ın Daytona saati gibi çok yüksek fiyatlarla alıcı bulabilmektedir. Bu saat tüm zamanların en pahalı kol saati ünvanına sahiptir.

Ancak çok sayıda üretilmiş olan vintage saatlerin fiyatları oldukça uygundur. Bunlardan biri günümüzde de çok uygun fiyatla satın alınabilen Junghans Trilastic modelidir. Bu saatin bazı örnekleri 100 Euro'dan daha düşük fiyatlarla el değiştirmektedir. Bir diğer örnek de 1968'ten 1980'li yıllara kadar üretilen 145.022 referans numaralı Omega Speedmaster Professional modelidir. Bu saat yaklaşık 5.000 Euro düzeyindeki fiyatıyla en uygun fiyatlı vintage Speedmaster modelidir.

Vintage saatler uzun bir süredir oldukça popüler. Dünyadaki tüm saat tutkunları en eski ve az bulunan modellerin peşinde koşuyorlar. Hangi saat ne zaman bir vintage model olarak kabul edilir? Bu sorunun yanıtı kesin olarak verilmemiştir.

Bu soruya yanıt arayanların en önem verdiği kriter tabii ki saatin yaşıdır. Fratellowatches bloğu yazarı saat uzmanı Robert-Jan Broer 1990 yılından önce üretilen saatlerin vintage kategorisinde değerlendirilmesi gerektiğini belirtir. Ancak Broer hangi saatin vintage olduğuna herkesin kendisinin karar vermesi gerektiğini de ekler.

Genel eğilim 30 yıldan daha eski olan saatlerin vintage model olarak kabul edilebileceği şeklindedir.

Speedmaster Professional, Omega'nın en sevilen modellerinden biridir. Merkezi Biel kentinde bulunan şirket saati neredeyse hiç değiştirmeden satışa sunmaya devam ediyor olsa da Moonwatch olarak adlandırılan modelin vintage örnekleri oldukça sevilmektedir. İlk Speedmaster Professional modeli olan ve Apollo 11 ile Ay'a giden 105.012 ve 145.012 referans numaralı saatler en fazla ilgi gören modellerdir. Ay'a ayak basan ikinci insan olan Buzz Aldrin bileğinde 105.012 referans numaralı saati taşımaktaydı. Bu referans numarasını taşıyan saati satın almak için yaklaşık 11.300 Euro ödemeniz gerekecektir. 145.012 referans numaralı modeli yaklaşık 7.900 Euro'ya satın alabilirsiniz.

Omega ilk Speedmaster modelini 1957 yılında Seamaster 300 ve Railmaster modelleriyle beraber satışa sunmuştur. CK2915 referans numarasını taşıyan bu model Moonwatch (Ay saati) değildir. Speedmaster CK2915 modelini günümüzde bulmak çok zor olduğundan astronomik fiyatlarla alıcı bulmaktadır. Bu saatin 1958 yılına ait bir örneği düzenlenen açık arttırmada 275.508 Amerikan Doları fiyatla satılmıştır. Bu, başka hiçbir Speedmaster modelinin ulaşamamış olduğu bir fiyattır. CK2998, CK2915'i takip eden Speedmaster modelidir ve tasarımı Moonwatch'a yakındır. Bu saati satın almak için yaklaşık 25.000 Euro ödemeniz gerekecektir.

Üretimine son verilmiş koleksiyonlara ait modeller de yüksek fiyatlarla alıcı bulur. Heuer tarafından üretilen Autavia 1970'li yılların başında otomobil yarış pilotları tarafından oldukça sevilen bir modeldi. Üreticinin ismi ilerleyen yıllarda gerçekleşen satın alma sonrasında TAG Heuer biçimini almış ve Autavia modeli 2017 yılında yeniden üretilmeye başlanmıştır. Modelin kullanılmış örneğinin fiyatı İsviçreli üreticinin yeni saatlerinin önemli bir kısmından daha yüksektir. Manuel kurmalı bu saatin fiyatı 11.000 Euro'nun üstündedir. Otomatik manüfaktür mekanizmayla çalışan yeni Autavia'nın fiyatı yaklaşık 3.500 Euro'dur.

Breitling Navitimer dünyanın en tanınmış pilot saatlerinden biridir. Hesap cetvelli bezel bu kronografın karakteristik tasarım öğesidir. Bu hesaplama enstrümanıyla hız, yakıt tüketimi, iniş ve kalkış mesafeleri başta olmak üzere farklı matematiksel hesaplamalar yapılabilir. 1950'li yıllarda üretilen ilk Navitimer modelleri 806 referans numarasını taşır. Bu kronograf modelleri Venus 178 ya da Valjoux 72 gibi manuel kurmalı mekanizmalarla çalışmaktadır. Valjoux mekanizmayla çalışan saatleri bulmak daha güçtür. Navitimer 806 modelini 3.000-10.000 Euro arasında değişen fiyatlarla satın alabilirsiniz.

Navitimer'ın otomatik mekanizmalı ilk örnekleri de koleksiyonerlerin ilgisini çeken saatlerdir. Bu saatleri dünyanın ilk otomatik kronograf mekanizmalarından biri olan 11 mekanizması çalıştırır. Kasanın sol tarafına yerleştirilmiş kurma tepesi, sahanda yumurtaya benzeyen kasa biçimi gibi Breitling Navitimer Chrono-Matic modelinin karakteristik bir özelliğidir. 1970'li yıllarda üretilen saatler yaklaşık 2.000 Euro'ya satılmaktadır. Saatin çok iyi durumdaki örneklerinin ya da altın kasalı modellerin fiyatı 10.000 Euro'ya kadar çıkabilmektedir.

Vintage saatlerin fiyatları alım kararlarında önemli bir etmendir. 1948 yılından beri üretilen ve oldukça sevilen bir model serisi olan Omega Seamaster bu konudaki en güzel örneklerden biridir. Mekanik mekanizmayla çalışan yeni Seamaster modellerinin fiyatı 3.000-5.000 Euro arasında değişmektedir. Ancak geçmiş yıllarda üretilen ve iyi ya da çok iyi durumdaki kullanılmış otomatik ya da manuel mekanizmayla çalışan Seamaster modellerini 500-1.000 Euro arasında değişen fiyatlarla satın alabilirsiniz. Böylece bir vintage saat tutkunu olarak önde gelen İsviçreli bir saat üreticisinin sevilen bir modelini görece uygun bir fiyatla satın almış olursunuz. Kendini bir saat uzmanı ve saat tutkunu göstermek isteyenler için 50 yıllık bir Omega, Rolex ya da Breitling ile yeni bir saat arasında bir fark yoktur. Bununla birlikte tüm eski saatlerin yeni saatlerden daha uygun fiyatlı olduğunu söylemek doğru olmaz.

Birçok vintage saat piyasada artık çok az bulunduğu ve çok ilgi gördüğü için astronomik fiyatlarla alıcı bulabilmektedir. Bu saatlerin en ünlü örneği Rolex'in Paul Newman Daytona saatidir. Bu kronograf 1960'lı yıllarda satışa sunulduğunda pek de ilgi görmemiştir. Rolex bu modelden çok az sayıda ürettiği için günümüzde bu saati piyasada bulmak oldukça zordur. Paul Newman Daytona dünyanın en sevilen vintage saatlerinden biridir. Oyuncu ve yarış pilotu Paul Newman'a ait olan model 2017 yılında düzenlenen bir açık arttırmada rekor bir fiyatla 15,3 milyon Euro'ya satılmış ve bu fiyatla dünyanın en pahalı saati ünvanını kazanmıştır. Ünlü oyuncuya ait olmamış olan Paul Newman Daytona saatlerin fiyatı 100.000 Euro'dan başlamaktadır.

Rolex Submariner'in vintage örnekleri de sevilen koleksiyon saatlerindendir. Özellikle 1950'li yıllarda üretilmiş saatler bugün rekor fiyatlarla el değiştirmektedir. 6204 referans numaralı saat için yaklaşık 80.000 Euro, 6205 referans numaralı model için de yaklaşık 40.000 Euro ödemeniz gerekecektir. Daha yakın zamana ait ama oldukça sevilen bir saat olan "Red Sub" modelini 13.000 Euro'dan başlayan fiyatlarla satın alabilirsiniz. Bu saatin çok iyi durumdaki örneklerinin fiyatı 30.000 Euro'yu aşar. Rolex'in vintage saatleri genellikle çok iyi bir yatırım aracıdır.

Vintage saat almak birçok açıdan antika otomobil ya da en azından çok tutulan ikinci el bir araba almaya benzemektedir. Eski saatleri sevenlerin bir kısmıysa bir pulun basım hatalı halininin yıllarca peşinden koşan ve onu bulduğu zaman yüksek meblağlar ödemeye hazır pul koleksiyoncuları gibidir.

Bunun en güzel örneklerinden biri Rolex tarafından üretilen Explorer II modelidir. 1970'li yıllarda üretilen modellerde 24 saat göstergesi için kullanılan ikinci akrep turuncu-kırmızı renge sahipti. Ancak bu akrebin rengi güneşe maruz kaldığında ultraviyole ışınlar nedeniyle soluklaşmaktaydı. Aslında bir üretim hatası olan bu durum 24 saat akrebi soluklaşmış 1655 referans numaralı modellerin günümüzde 20.000 Euro'ya varan fiyatlarla satılmasına neden olmaktadır. Modeller bu fiyatlarıyla yeni Explorer II modellerinden çok daha pahalıdırlar. Ayrıca Explorer II modelinin oyuncu Steve McQueen tarafından da kullanıldığı belirtilmektedir. Ünlü isimler çokça bir satış argümanı olarak kullanılmaktadır. Bu örnek, vintage modellerin sadece düşük fiyatlarla satılan saatler değil aynı zamanda bir yatırım aracı olduklarını göstermektedir.

İyi durumdaki bir vintage saatin değeri görece olarak sabit kalır. Fiyat artışları genellikle saatle doğrudan ilgisi olmayan nedenlerden kaynaklanır. Örneğin 20 sene önce kasası saf altından imal edilmiş bir saat alan biri altın fiyatının geçen süre içinde üç kat artmış olması nedeniyle bu satın almadan mutlaka kârlı çıkmış olacaktır. Ayrıca bazı tarihi olaylar da saatin değeri üzerinde etkilidir. Örneğin 1940'lı yılların ilk yarısında üretilmiş olan bir alman pilot saati 2. Dünya Savaşı'nı atlatabildiği için diğer bazı modellere göre daha fazla ilgi toplayabilir.

Bilgi toplamayı ve son derece geniş seçenekler arasından hayalinizdeki modeli bulmayı saat alışverişinin eğlencesi olarak görmelisiniz. Fiyat karşılaştırması da bu eğlencenin bir parçasıdır. Vintage saat alırken taklit bir saat alma durumuyla karşı karşıya kalmamak için şu kuralı her zaman hatırlamalısınız: Eğer satışa sunulan saatin fiyatı olması gerekenden çok daha düşükse bu saati satın alırken dikkatli olmak ve hatta saati satın almaktan vazgeçmek en uygunu olacaktır. Satın almayı düşündüğünüz saatin normal fiyat seviyesini Chrono24'te arama yaparak kolay ve hızlı bir şekilde tespit edebilirsiniz. Saatin normal fiyat seviyesinden daha yüksek ya da daha düşük bir fiyatla satışa sunulmasının somut bir nedeni olmalıdır. Örneğin fiyatı yaklaşık 1.000 Euro düzeyinde olan bir vintage Omega Seamaster modelinden şüphelenmek için bir neden bulunmazken, aynı fiyatla satışa sunulan bir vintage Rolex Submariner modeli şüphe uyandırır.

Bir saatin uygun bir fiyatla satışa sunulup sunulmadığını anlamak tecrübe ve bilgi gerektirir. Saat dergileri ve çeşitli internet sayfaları size bu konuda yardımcı olacak bilgileri sunmaktadır. İnternetteki saat forumlarında da sorularınıza ayrıntılı cevaplar almanız mümkün olabilecektir.

Vintage saat piyasasındaki fiyat farklılıklarını anlamak bu işin uzmanı olmayanlar için oldukça karmaşık olabilir. Örneğin biraz zarar görmüş bir saatin fiyatı oldukça iyi durumda olan bir saate göre daha yüksek olabilir. Çünkü orijinal modeller her zaman daha fazla değer görür. Kullanım izlerinin açıkça görülüyor olması çok da önemli değildir. Örneğin kadran, ibreler ve tepe gibi parçaların değiştirildiği durumlarda yeni güzel görünüm saatin bu "tamir işlemlerinden" dolayı değer kaybetmesini engellemez.

Saatlerin kutuları ve belgeleriyle beraber satışa sunulması onların fiyatını arttıran başka bir nedendir. Orijinal kutu, üretici ve satıcı belgeleri saat belki de on yıllar önce ilk kez satın alındığında alıcıya verilmiş olabilir. Bu sayede satışa sunulan saatle ilgili tüm bilgilerin gerçekten doğu olup olmadığı anlaşılabilir. Lakin, kutusu ve belgeleri olmayan bir saati satın almaktan vazgeçmek her zaman doğru tercih olmayabilir. Kutunun ve belgelerin bulunmamasının basit bir nedeni olabilir. Muhtemelen kaybolmuş ya da saatin ilk sahibi tarafından atılmış olabilir.

Eğer saat hakkında araştırma yapmak için yeterince zamanınız ya da donanımınız yoksa ciddi bir kurumsal satıcıdan yardım isteyebilirsiniz. Satıcı kontrolden geçirdiği saati size adil bir fiyatla satacak ve belki de garanti önerecektir.

Özellikle bireysel satıcılara ait saatler genelde kontrol ya da revize edilmeden satışa çıkarılmaktadır. Bu durumda saate yaptığınız ödeme dışında saatin tamiratı için de bir miktar para ayırmanız yerinde olacaktır. Saat tamir edilmeden yapılacak basit bir revizyon işleminin maliyeti yaklaşık 200 Euro'dur. Bir vintage dalış saati alırsanız ve saati gerçekten su altında kullanmak istiyorsanız saatin su geçirmezliği de kontrol ettirilmeli ve contalar değiştirilmelidir.

Tercihinizi bir vintage saatten yana kullanmanın başka bir avantajı daha vardır: Kendinizi güncel modelle sınırlamak zorunda kalmayarak çok sayıda saat modeli arasından seçim yapabilmek. Üreticinin geçmiş yıllarda üretmiş olduğu bir saat, piyasaya yeni sürdüğü modellere göre zevkinize daha fazla hitap ediyor olabilir.

Vintage saatler otantiktir. Bu saatler gerçekten 1960'lı ve 1970'li yıllarda üretilmiştir ve retro saatlerden bu yönleriyle ayrılan daha ilgi çekici saatlerdir. Retro saatler belli bir döneme ait tasarıma sahip olsalar da sonradan üretildikleri için bu döneme gerçekten ait değillerdir. Tarihi değil yalnızca tarihselleştirilmiş ürünlerdir. Vintage saatler ise belirli bir zamana duyulan nostaljinin en yoğun yaşanabileceği nesnelerden biridir.

Vintage modeller belirli bir özelliği bulunan saatlere sahip olmanın tek yoludur. Örneğin Rolex, Explorermodelini 2010 yılından beri sadece 39 mm'lik kasa büyüklüğüyle satışa sunmaktadır. Modelin daha küçük kasaya sahip olan bir örneğini istiyorsanız geçmişte üretilen bir modeli satın almaktan başka seçeneğiniz bulunmamaktadır. 36 mm'lik kasayla üretilen son Rolex Explorer modelinin referans numarası 114270'tir. Referans numarası 6610, 1016 ve 14270 olan modelleri de inceleyebilirsiniz.

Bu örnek, referans numaraları hakkında bilgi sahibi olmanın vintage saat alırken ne kadar önemli olduğunu göstermektedir. Referans numaraları size belirli bir döneme ait ya da belirli özellikleri taşıyan saatleri kolayca ve hızla bulmanızda yardımcı olur.