Saat Terimleri Sözlüğü

Akıllı saat (smartwatch), kol saati şeklinde giyilebilir bir bilgisayardır. Modern akıllı saatler, günlük kullanım için bir dokunmatik ekran arayüzü sunar. Akıllı telefon uygulamaları, yönetim ve ölçüm (ör. uzun süreli biyolojik veri izleme) ile ilgili olanaklar sunar.

Amanyetik saatler belli bir miktara kadar manyetik alanlardan etkilenmeden çalışırlar. Hassasiyetleri belirlenmiş sınırlar içinde kalmalıdır. Bu sınırlar DIN 8309 ve ISO 764 düzenlemeleriyle belirlenmiştir.

Zemberek, bir mekanik saatin enerji kaynağı ve deposudur. Yay tamburunun içinde yer alır ve elle ya da otomatik saatlerde rotor aracılığıyla kurulur. Zembereğin kinetik enerjiyi bir anda kontrolsüz bir şekilde çark mekanizmasına ve denge çarkına göndermemesi ve enerjisini mekanizmayı en uzun süre çalıştıracak şekilde serbest bırakması için eşapman kullanılmaktadır.

Genellikle safir camlarda bulunan antirefle özelliği camın netliğini artırır. Yansımanın engellenmesi sayesinde saat daha rahat okunur.

Ay evresi bir saat mekanizması komplikasyonudur. Bu komplikasyon sayesinde ayın dünya üzerinden görülen şeklini her bir gün için görmek mümkündür. Ay takviminde bir ay 29 gün, 12 saat, 44 dakika ve 2,9 saniye sürmektedir. Saatin kadranında yer alan pencerede incelen ya da kalınlaşan ay şekli yer alır.

Ay üzerinde yürüyen ikinci astronot olan Buzz Aldrin'in 1969 yılında yaptığı bu yürüyüş sırasında bileğinde taşıdığı Omega Speedmaster Professional Ay saati (Moonwatch) olarak adlandırılır. Omega'nın günümüzde de ürettiği klasik Moonwatch modelinin referans numarası 311.30.42.30.01.005'tir.

Bakalit, Belçikalı kimyager Leo Hendrik Baekeland tarafından 20. yüzyılın başında bulunmuş sentetik bir reçinedir. Direksiyon, radyo, telefon ya da tava ve tencere sapları ısıya dayanıklı bakelitten imal edilir.

Bar, bir alana ne kadar kuvvet uygulandığını gösteren basınç birimidir. Basınç, atmosfer (atm) ya da Pascal (Pa) ölçü birimleri kullanılarak da ifade edilebilir.
1 bar = 100 kPa = 0,1 MPa


1 bar yaklaşık olarak deniz seviyesindeki atmosfer basıncına ya da 10 metre su derinliğindeki basınca eşittir.

Baumuster, 2.Dünya Savaşı sırasında Alman Hava Kuvvetleri için yapılmış olan havacı gözlem saatlerinin şeklini ve kadran tasarımını belirtir. Baumuster A ve Baumuster B arasında farklılık bulunur.

Bezel saat camını çevreleyen bir halkadır. Bezel sabit ya da döndürülebilir olarak kullanılır. Dalış saatlerinde dalış süresini ayarlamak için dakika markörlerinin bulunduğu tek yöne dönen bezel kullanılır. Kronograf işlevli saatlerde sabit bezelin üstünde genellikle takimetre skalası yer alır. Bu skala sayesinde ortalama hız ölçülebilir. Bezeller metal ya da seramikten üretilir.

Bicolor (çift renk), paslanmaz çelik ile altın kombine edilerek imal edilen saatler için kullanılan bir terimdir. Rolex Submariner ve Longines HydroConquest sevilen bicolor saat modelleridir.

Bicompax veya tricompax, bir kronografın alt kadranlarının sayısını ifade eder. Genelde bunlar saat 3 ve 9 konumunda (bicompax) bulunur. Tricompax bir kronografın alt kadranları genellikle saat 3, 6 ve 9 konumunda bulunur. Eberhard Contograf bicompax, Rolex Daytona tricompax tasarımlı saatlerin en ünlü örnekleridir.

Bilezik tokası, saatin bilekte güvenle taşınmasını sağlar. Genellikle paslanmaz çelikten veya diğer metallerden yapılır. Tasarıma bağlı olarak farklı toka çeşitleri mevcuttur:

Dilli toka saat kordonlarında kullanılan bir kilitleme çeşididir. Kordonun uzun kısmında küçük delikler bulunur. Kordonun kısa kısmının ucunda bulunan toka U şeklinde bir kulpa benzer. Bu kulp kemerde olduğu gibi deliklerden birine takılır ve kordon istenilen uzunluğa göre ayarlanır. Metal kulp tokanın delikten çıkmasını önler.

Çift katlanır tokalar, her iki taraftan açılan ve böylece bileziğin geniş bir şekilde açılmasına izin veren toka çeşididir. Asıl kilitleme mekanizmasını gizleyecek şekilde tasarlanmıştır. Paslanmaz çelik bileziklerle kesintisiz bir bilezik izlenimi ortaya çıkar, deri kayışlardaysa sadece kilitleme kolu görünür. Toka, yan taraftaki düğmeye basılarak açılır.

Güvenlik kilitli klasik katlanır tokalar genellikle paslanmaz çelik bileziklerde kullanılır. Rolex'in Oysterlock tokası bu çeşidin en bilinen örneğidir.

Breguet denge yayı, son sarması yükseltilip hafif kavis verilmiş bir denge yayıdır. Bu yay şekli 1795 yılında Abraham-Louis Breguet tarafından keşfedilmiştir. Yay denge çarkının sağa sola kaymasını önleyerek mekanizmanın hassas bir şekilde çalışmasına katkıda bulunur.

Cenevre Mührü ya da Cenevre Damgası. Bir mekanizmanın üretildiği yeri ve kalitesini gösteren bir işarettir. Bu mühür saatin kasasına işlenir. Son zamanlarda kullanılmaya başlanılan nano yapısal işaretleme metalde mikroskobik alanda değişim yaratır. Bu sayede çok ufak mekanizma parçalarına da mühür basılması imkanı ortaya çıkmıştır. Bir mekanizmanın Cenevre Mührü'ne sahip olabilmesi için mutlaka İsviçre'nin Cenevre Kantonu'nda üretilmiş, monte edilmiş ve ayarlanmış olması gerekir. Ayrıca mekanizmanın kalitesini ve gelişimini etkileyen diğer 12 kriter de mekanizma tarafından karşılanmalıdır. Bir mekanizmanın Cenevre Mührü'ne sahip olup olamayacağına sekiz kişiden oluşan Cenevre Kantonu resmi denetim komitesi karar verir. Cenevre Mührü'ne sahip ünlü üreticilerden bazıları Cartier, Vacheron Constantin, Roger Dubuis ve Chopard'dır.

Côtes de Genève ya da Vagues de Genève isimleriyle de bilinen Cenevre şeritleri mekanizmanın ya da diğer saat parçalarının üstüne paralel şeritler şeklinde yapılan bir süsleme şeklidir.

Rolex kendi ürettiği seramik alaşıma Cerachrom adını vermiştir. Yüksek teknolojiyle üretilen bu madde sert ve çizilmelere karşı dayanıklıdır. GMT Master II ve Submariner, Cerachrom bezelli Rolex saatleri arasındadır.

Çerçeve kulakları, bileziği yay çubukları yardımıyla saate bağlayan unsurdur. Çerçeve kulakları genellikle her saat için özel olarak yapılır ve istenildiği zaman değiştirilemez.

Çerçeve kulakları arasının genişliği kordonun ya da kayışın genişliğinin ne kadar olması gerektiğini belirler.

İki yay tamburunun birbirine bağlı olarak kullanılması "çifte yay tamburu" olarak adlandırılır. Çifte yay tamburu kullanımı mekanizmanın güç rezervini uzatır.

Compressor (Kompresör) veya Super Compressor (Süper Kompresör), saat kasası üreticisi Ervin Piquerez S.A. (EPSA) tarafından 1950'lerin ortalarında geliştirilen patentli bir kasa kapatma yöntemini ifade eder. Saatin tasarımı, kasanın derinlemesine maruz kaldığı su basıncını contalara yönlendirir. Su derinliği ne kadar yüksekse, su basıncı o kadar yüksek olur. Bu da daha yüksek sızdırmazlık anlamına gelir. Kompresör tarzına sahip en ünlü saatlerden biri Longines Legend Diver modelidir.

Dakika tekrarlayıcı zamanı sesle kullanıcısına bildirir. Az kullanılan ve yapımı oldukça zor olan kol saati komplikasyonlarından biridir. Ufak bir zil mekanizması akustik sinyalleri sağlamaktadır.

Dalış saatleri dalış sporcuları ve mesleği dalgıçlık olanlar için ISO 6425 ve DIN 8306 normlarına uygun olarak üretilen özel saatlerdir. Dalış saatleri en az 100 metre derinliğe kadar (10 bar) su geçirmezliğe sahip olmalıdır. Dalış saatleri genellikle 200 metreye kadar (20 bar) su geçirmezliğe sahiptir. Parlayan ibreler, parlayan markörler ve dakika markörlü bezel dalış saatlerinde standart olarak bulunan tasarım öğeleridir. Bezel saat yönünün tersine olmak üzere sadece tek bir yöne döner. Bu sayede dalış süresinin yanlışlıkla uzatılması önlenmiş olur. Bazı dalış saatleri 1.000 metreden daha derin sularda dalış yapmaya uygun olarak üretilmiştir. Bu modeller genellikle helyum valfine sahiptir.

Darbe koruma sistemi saat yere düştüğünde ya da sert cisimlere çarptığında mekanizmanın hassas parçalarının zarar görmesini önler. Özellikle denge çarkının pivot başları bu gibi durumlarda zarar görebilmektedir. Ufak bir metal yay darbeleri emer. 1 metre yükseklikten yatay tahta zemine düştüğünde zarar görmeyen bir saat darbeye karşı dayanıklı olarak kabul edilir. En fazla kullanılan darbe koruma sisteminin adı Incabloc'tur. Bazı üreticiler kendileri tarafından geliştirilen sistemleri kullanmaktadır.

Denge çarkı sabit titreşimlerle mekanik kol saatinin mekanizmasının çalışmasını düzenler. Dairesel bir rakkas çarkından oluşur ve pandül yayı da denge çarkının bir parçası olarak kabul edilir. Denge çarkı, ayaklı saatlerdeki ve duvar saatlerindeki saniye çarkının görevini üstlenir. Ancak ona göre çok daha hızlı hareket eder. Bu saatlerde bulunan çark saatte sadece 3.600 yarı titreşim (vuruş) yaparak çalışırken, günümüzde üretilen saatler saatte 21.600 ya da 28.800 yarı titreşim yaparak çalışır. Titreşimlerin homojen ve çok sayıda olması mekanizmanın hassasiyetini de olumlu şekilde etkiler. Eşapman yapı grubu, denge çarkını zemberekten gelen enerjiyle adım adım besler ve onun ileri geri hareket etmesini sağlar.

Döner bezel saatin kadranı ve camı çevresinde yer alan bir halkadır. Döner bezel dalış saatlerinde ve pilot saatlerinde kullanılmaktadır.

Dalış saatlerinde sadece saat yönünün ters yönüne dönen bezel kullanılır. Böylece bezelin yanlışlıkla dalış süresini uzatacak şekilde döndürülmesi engellenmiş olur. Dalış başlamadan önce bezelin sıfır noktası yelkovanla aynı hizaya getirilir. Bezel üzerinde bulunan 60 dakikalık skala geçen dalış süresini okumayı sağlar. Pilot saatlerinde her iki yöne dönen bezeller kullanılır.

Dubois Dépraz, saat komplikasyonları konusunda uzman bir üreticidir. Omega, Speedmaster Reduced Automatik modelinde Dubois Dépraz kronograf modülü 2020'ye sahip 3220 mekanizmasını kullanır.

Bir dünya saati, en az 24 tam saatlik zaman dilimini göstermek için üstünde şehir isimleri yer alan bir disk kullanır. Tüm bir zaman dilimini temsil eden konumu seçmek için bir kurma tepesi veya düğme kullanılır. Karşılık gelen zaman bir ibre yardımıyla okunur.

Elle guilloche işlenmiş kadranlarda kabartma işleme elle yapılır. Elle yapılan işlemelerde benzersiz desenler ve çizgiler ortaya çıkar.

Eşapman, kurulmuş yayların kontrollü bir şekilde boşalmasını sağlar. Mekanizma çarkların dönmesini periyodik olarak frenler ve çarkların eş zamanlı olarak düzenli bir şekilde çalışmasını sağlar. Eşapman aynı zamanda salınım sistemini yeni enerjiyle besler.

Günümüzde üretilen kol saatleri genellikle İsviçre manivela eşapmanıdır. Bu eşapman manivela (maşa) ve eşapman çarkından oluşur. Eşapman çarkı saniye çarkı ile direkt bağlantı içindedir. Saniye ibresi saniye çarkına sabitlenmiştir. İleri ve geri salınan denge çarkı, manivelanın da aynı şekilde hareket etmesini sağlar. Manivela bu sayede eşapman çarkını durdurur ya da serbest bırakır. 28.800 (4 Hz) denge çarkı frekansıyla çalışan bir mekanizmanın saniye ibresi saniyede sekiz küçük adım olarak ilerler. Böylece saniyenin sekizde bir hassasiyetinde zaman ölçümü yapmak mümkün hale gelir.

Eşapman çarkı manivelalı bir saat mekanizmasının eşapmanının bir parçasıdır. Eşapman çarkı dişlilerle denge çarkı arasında yer alır. Denge çarkı ve eşapman çarkı arasındaki bağlantı manivela aracılığıyla sağlanır. Eşapman çarkının asimetrik dişlileri vardır.

İngiliz saat ustası George Daniels eşeksenli eşapmanı 1970'li yıllarda İsviçre yapımı geleneksel manivelalı eşapmana bir alternatif olarak geliştirmiştir. Eşeksenli eşapman adını aynı eşeksen üzerinde yer alan ve birbirlerinin üzerine yerleştirilmiş iki dişliyle çalışmasından almaktadır. Bu eşapmanın avantajı eşapman parçaları arasındaki sürtünmeyi önemli ölçüde azaltmış olmasıdır. Bu sayede eşapman sistemi daha az yağlamaya ve dolayısıyla daha az bakıma ihtiyaç duyar. Omega, 1990'lı yılların sonunda eşeksenli eşapmanı seri olarak üretmeye başladı. Günümüzde üretilen Omega modellerinin büyük kısmında bu eşeksenli eşapman sistemiyle çalışan mekanizmalar kullanılmaktadır.

ETA SA Manufacture Horlogère Suisse (ETA) saat mekanizmaları üreten İsviçreli bir şirkettir ve Swatch Grubu bünyesinde faaliyet göstermektedir.

Rolex, kendi üretimi gül rengi altın karışımına everose altın ismini vermektedir. Everose altın 18 ayar altın saflığına sahiptir. Sahip olduğu platin miktarı sayesinde diğer gül rengi altınlara göre daha uzun süre parlar. Altın karışımının kırmızı rengi içerdiği bakırdan gelmektedir.

Yuvarlak kasalı olmayan saatlere farklı biçime sahip saatler adı verilir. Yastık kasalı saatler bu saatlerin bir örneğidir.

Flyback kronograf özel bir kronometre işlevi sunmaktadır. Zaman ölçümüne başlandıktan sonra düğmeye sadece bir kez basarak zaman ölçümü sıfırlanır ve ölçüme yeniden başlanır. Bu işleve sahip olmayan kronograflarda öncelikle ölçümü durdurmak için üstte bulunan düğmeye basılır. Daha sonra alttaki düğmeye basılarak zaman ölçümü sıfırlanır. Üstteki düğmeye basılarak ölçüm yeniden başlatılır. Flyback kronograflar askeri uçuşlar için geliştirilmiştir. Bu kronograflar arka arkaya çok sayıda manevranın saniye hassasiyetinde gerçekleştirilebilmesi için kullanılmaktadır. Bu işleve sahip olmayan kronograflarla art arda ölçüm yapmak için üç kez düğmeye basılması gerektiğinden zaman kaybı ortaya çıkmaktadır.

Gauss, kâşifi Friedrich Gauß'un adını taşıyan manyetik akım yoğunluğu birimidir. Antimanyetik saatlerde gauss, saatin maruz kalabileceği en yüksek manyetik alanı gösterir. IWC Ingenieur, Rolex Milgauss ve Omega Seamaster Aqua Terra 15.000 Gauss en ünlü antimanyetik saatlerdir.

GMT kısaltması, Türkçesi "Greenwich Ortalama Zamanı" olan Greenwich Mean Time için kullanılmaktadır. Greenwich (Londra) için astronomik hesaplara göre belirlenen yerel saat aynı zamanda dünya zamanı olarak kabul edilmekteydi. 1972 yılından bu yana Eş Güdümlü Evrensel Zaman (UTC) dünya zamanı olarak kabul edilmektedir. GMT için astronomik hesaplamalar temel alınırken UTC için atomik hesaplamalar kullanılır.

GMT işlevine sahip saatler hem yerel zaman dilimindeki saati hem de başka zaman dilimindeki bir saati beraber gösterirler. Rolex GMT-Master ve Glycine Airman modelleri ünlü GMT saatleridir.

Rezerv güç, saatin tam bir şekilde kurulmasıyla manuel olarak ya da hareketle kurulmasına gerek kalmadan çalıştığı süreye verilen isimdir.

Kalan güç göstergesi, mekanik saat mekanizmasının enerjisini tam olarak kaybedinceye kadar kalan süreyi göstermektedir. Saatin ne zaman kurulduğu ya da kurulup kurulmadığı bilgisi bu gösterge sayesinde öğrenilebilir. Kurma işlemi tepe aracılığıyla yapılır.

Guilloche işlemeli kadranlar, makine ya da elle yapılmış kabartma guilloche işlemeye sahip kadranlardır. Bu işlemeler simetrik ya da birçok kez birbirinin içinden geçen çizgilerden oluşur. Audemars Piguet Royal Oak ve Maurice Lacroix Aikon guilloche işlemeli kadrana sahip ünlü saatlerdir.

Helyum valfi dalış saatlerini fazla basıncın vereceği zararlardan korur. Profesyonel dalgıçlar basınç odalarında helyum karıştırılmış özel bir oksijen karışımı solurlar. Ufak atomlar contaların arasından saatin içine sızarlar. Saatin içindeki helyum, saat içinde yüksek basınç oluşmasına neden olur. Dalgıç su yüzüne doğru çıkıp normal dış basınç değerlerine yaklaştıkça helyumun yarattığı basıncın saatin camını patlatma riski daha da artar. Helyum valfi basıncın dengelenmesini sağlar. Valf otomatik olarak kendiliğinden ya da manuel olarak devreye girer. Rolex Sea-Dweller ve Omega Seamaster Planet Ocean gibi modeller helyum valfi kullanılan saatlerin klasik örnekleridir.

Hızlı tarih düzeltme sayesinde kurma tepesi çekilerek tarih rahat bir şekilde ayarlanabilir. Bu sisteme sahip olmayan saatlerde tarihin ayarlanabilmesi için öncelikle akrebin kendi etrafında iki tur atması gerekmektedir.

bkz. Rattrapante Kronograf

İnce ayar saat mekanizmalarının mümkün olan en hassas şekilde çalışması için yapılan ayar işlemidir. Bu işlemle saatin hassasiyeti farklı konumlarda ve farklı ısılarda mümkün olduğunca aynı olacak şekilde ayarlanır. Kronometre mekanizmaları resmi kronometre sertifikası almaları için gerekli şartları beş farklı konumda ve üç farklı sıcaklıkta ince ayar yapıldıktan sonra karşılayabilirler.

Kadrandaki zaman dilimleri indeks olarak adlandırılır. Kural olarak, kadran, saatleri göstermek için on iki ve dakikaları göstermek için 60 eşit parçaya bölünür. Saat ya da dakika markörü olarak kullanılan indeksler ya da rakamlar kadranın üstüne baskı ya da aplike yapılarak yerleştirilir.

İskeletleştirilmiş saatlerde saatin içinin görülebilmesi için saat mekanizmasındaki ve kadrandaki işlevsel olmayan bölümler çıkartılır. İskeletleştirilmiş saatler genellikle zarif sanat eserleridir ve üretim süreçleri oldukça zahmetlidir.

Kayış bağlantı çubuğu, yaylı bir pimdir. Bu pim kayışı (bileziği) çerçeve kulaklarına sabitlemek için kullanılır.

Komplikasyon saatlerin sahip olduğu ek işlevlere verilen isimdir. Ay evresi, alarm, kronometre ya da sonsuz takvim saatlerde en çok yer alan işlevlerdir. Bir saatte çok sayıda komplikasyonun beraber kullanılması saat ustaları için teknik açıdan zorluk yaratmaktadır.

Kronograflar süre ölçme işlevine sahiptir. Bu özellik örneğin spor yaparken kullanılabilir. Kronograflarda karakteristik olarak tepenin yanında iki düğme ve durdurulan zamanı ölçmek için ek alt kadranlar bulunur. Geçen saniye merkezi saniye ibresi tarafından ölçülür. En ünlü kronograflar arasında TAG Heuer Autavian ve Omega Speedmaster modelleri yer alır.

Kronometre işlevli saatler mekanizmalarının yüksek hassasiyetleri resmi olarak sertifikalandırılmış saatlerdir. Kronometre testleri büyük oranda İsviçre Resmi Kronometre Test Enstitüsü (COSC) tarafından yapılmaktadır. Son birkaç yıldan beri Almanya'nın Glashütte kentinde bulunan Thüringen Eyalet Metroloji ve Doğrulama Ofisi (Landesamt für Mess- und Eichwesen Thüringen) tarafından da sertifikalandırma testleri yapılmaktadır.

Merkezi olmayan küçük saniye ibresi küçük bir alt kadranda bulunur. Bu çözüm genellikle cep saatlerinde, manuel kurmalı kol saatlerinde ve kronograflarda kullanılmaktadır. Merkezi saniye ibresi akrep ve yelkovanla aynı merkezi eksende yer alır. Küçük saniye alt kadranının kullanıldığı tanınmış mekanizmalardan biri Unitas 6497'dir.

İnce ayarın kuğu boynu ince ayar mekanizması ve pandül yayı üzerinden yapıldığı mekanizma çeşidi. Ayar küçük adımlarla yapıldığı için ince ayar olarak adlandırılır. Bu mekanizmayı kullanan en ünlü saat üreticisi A. Lange und Söhne'dir.

Kurma mekanizması ana zembereği gerginleştirerek kurar. Cep saatleri (köstekli saat) eskiden bir anahtar (kurma anahtarı) aracılığıyla kurulmaktaydı. Daha sonra bu anahtarın yerini kurma tepesi aldı. Otomatik mekanizmalı saatlerde kurma mekanizmasının yerini rotor almıştır.

Manivela bir bağlantı koludur. Sahip olduğu iki kolla gemi çapasına benzemektedir. Eşapmanın bir parçası olarak eşapman çarkıyla denge çarkı eksenini birbirine bağlar. Manivela eşapman çarkından gelen darbeleri (impulse) denge çarkına aktarır. Aynı zamanda düzenli aralıklarla eşapman çarkının ve dişlilerin hareketini durdurur.

Manuel (elle) kurma, mekanizmanın kurulma şekillerinden biridir. Zemberek, kurma tepesiyle (kurma mekanizması) kurulur. Yaylar enerjilerini çarklara aktarırlar.

İsviçre Federal Metroloji Enstitüsü (METAS) tarafından uygulanan özel bir testi geçen saatler Master Chronometer olarak sertifikalandırılır. Saat üreticisi Omega bu testi Master Chronometer modelleri için kullanır. Eşeksenli eşapmanla çalışan bu saatler ayrıca COSC sertifikasına sahiptir ve en az 15.000 Gauss'a kadar manyetik alanlardan etkilenmezler.

Mavileştirme işlemi sırasında çelik parçalar 300°C dereceye kadar yavaş yavaş ısıtılır. Bu işlem sırasında metalin dış yüzeyindeki ince tabaka kantoron mavisi rengini alır. Saat ustaları bu işlemi ibreleri, vidaları ve diğer işleyen aksamı süslemek için kullanır. Almanya'nın Saksonya Eyaleti'nde bulunan Glashütte kentinde üretilen saatlerde bu işlem oldukça sık kullanılır.

Kalibre, saat mekanizmasına verilen diğer bir isimdir. Genellikle içinde numara bulunan mekanizma isimlerinde kullanılır. Örneğin: "Kalibre ETA 2824-2".

Merkezi saniye bulunan saatlerde saniye ibresi akrep ve yelkovanla beraber aynı merkezi eksende hareket eder. Küçük saniye ibresi, merkezi saniyeden farklı olarak merkezi eksenden ayrı bir alt kadranda yer alır. Büyük merkezi saniye ibresinin kronometre işlevi için kullanıldığı kronograflarda bu çözüm yolu çok sık kullanılmaktadır.

NATO kordonlar, sentetik elyaftan veya deriden yapılmış kordonlardır. Başlangıçta ordular tarafından kullanılan bu kordon, daha sonra sivil saatler de kullanılmaya başlanmıştır. NATO kordon, yaylı çubukların üzerinden, çerçeve kulakları arasından ve ardından kasa arka kapağı üzerinden geçirilir.

Otomatik olarak adlandırılan saatlerde kurma işlemi rotor (sarkaç) aracılığıyla gerçekleşir. Saat bilekle beraber hareket ettikçe rotor mekanizmayı kurar. Rotor tek bir yöne hareket edebileceği gibi iki yöne de hareket edebilir. Yayların aşırı gerilimden dolayı zarar görmemesi için sürtünmeli kavramalar kullanılmaktadır. Merkezi rotorun kullanıldığı mekanizmalar yaygındır.

Pah kırma mekanizmaya son şeklinin verildiği işlemin adıdır. Bu işlem sırasında zımparalanmış bir alanın sivri kısımları 45 derecelik eğime kavuşturulur ve cilalanır. İşlem sonunda kenarların genişliği değişmez.

Pandül yayı ya da denge çarkı yayı olarak adlandırılan bu yay denge çarkının bir parçasıdır ve mekanik bir saatin salınım sistemine dahildir. Pandül yayı sıkışarak ya da uzayarak zemberekten gelen enerjiyi ayarlar. Saç teli kalınlığındaki pandül yayının ağırlığı bir gramın sadece iki binde biri kadardır. Bu yay Nivarox gibi özel bir alaşımdan ya da amanyetik silisyumdan imal edilir.

Parachrom Breguet denge yayı (ayrıca bak. Breguet denge yayı), Rolex'in oksit tabakalı niyobyum ve zirkonyum alaşımından imal ettiği patenti yine bu firmaya ait olan yaydır. Parachrom terimi "paramanyetik" ve "chrom" kelimelerinin birleştirilmesiyle oluşturulmuştur.

Radyum izotopu (Ra-226) radyoaktif bir kimyasal elementtir. Radyum, parlama özelliğinden dolayı 1960'lı yıllara kadar saat kadranları için bir ışık kaynağı olarak kullanıldı.

Superluminova, ibrelerde ve markörlerde kullanılan yeşil parlayan maddenin ticari adıdır. Bu materyal ışık altında kendini doldurur ve depoladığı bu enerjiyi karanlıkta parlamak için kullanır. Ancak materyal ışık görmediği ortamda zaman geçtikçe parlaklığını kaybeder. Superluminova saat üreticileri tarafından en sık kullanılan ışık pigmentidir, ancak bazı üreticiler farklı materyaller de kullanmaktadır. Superluminova radyoaktif değildir. Bu özelliğiyle trityumdan ve 1960'li yıllara kadar kullanımı oldukça yaygın olan radyumdan farklılaşmaktadır. Superluminova kimyasal açıdan kararlı bir materyal olduğu için işlevini uzun yılar boyunca sürdürebilmektedir.

Hafif radyoaktif hidrojen izotop trityum (H-3), 1990'ların ortalarına kadar çinko sülfit içeren boyalarla beraber radyum yerine kullanıldı.

Parlayan rakamların üst kısmında karanlıkta parlayan bir madde bulunur. Parlayan madde olarak geçmişte radyoaktif trityum tercih edilmekteydi. Günümüzde ağırlıklı olarak Superluminova maddesi kullanılmaktadır. Bu madde radyoaktif değildir ve inorganik fosforlu pigmentlerden elde edilir. Yapay ya da doğal ışık bu pigmentlere etki ettiğinde pigmentler parlamaya başlar.

Paslanmaz çelik, belli bir saflık derecesine sahip alaşımlı ya da alaşımsız kullanılan bir metaldir. Saatlerde korozyona (aşınma) karşı dayanıklı olduğu için pas tutmayan paslanmaz çeliğin kullanılması önemlidir.

Saatler genellikle 316L tipi paslanmaz çelikten imal edilir. Rolex 904L tipi paslanmaz çelik kullanmaktadır. Krom ve nikel kullanılan bu alaşımlar pas tutmazlar, asitlere ve neme karşı oldukça dayanıklıdırlar.

Pilot saatleri 20. yüzyılın başında pilotlar için tasarlanmıştır ve günümüzde aynı dalış saatleri gibi saatseverlerin gözdeleri arasındadır. Modellerin tasarımlarında geçmişte uçaklarda kullanılan göstergelerden esinlenilmiştir. IWC, Hanhart, Tutima ve Sinn öne çıkan pilot saati üreticileridir.

Quartz saatlerde mekanizmayı quartz kristali çalıştırır. Kristal elektrik akımına tabi tutulur. Bunun sonucunda kristal 32.768 Hz frekansıyla titreşir. Kristalin sürekli titreşme miktarı elektronik bir sinyale dönüştürülür ve saniye birimi ortaya çıkana dek birçok kez bölünür. Adım motoru ibrelerin hareket etmesini sağlar. Uzak Doğu'da çok sayıda ve uygun fiyatlarla üretilen quartz mekanizmalı saatler 1970'li yıllarda dünya saat piyasasına hakim oldu. Quartz krizi olarak adlandırılan bu gelişme sonucunda geleneksel saat işçiliğine dayalı saat üretimi büyük bir darbe aldı. Quartz saatler ihtiyaç duydukları elektrik akımını pillerden ya da güneş enerjisinden alırlar.

Rattrapante kronograflarda iki saniye ibresi ve üç düğme kullanılmaktadır. Başlatma düğmesine basıldığında her iki saniye ibresi birden hareket etmeye başlar. Düğmeye ikinci kez basıldığında iki saniye ibresinden biri hareket etmeyi durdurur ve geçen zamanı tespit etmeyi sağlar. Bu sırada diğer saniye ibresi hareket etmeye devam etmektedir. Düğmeye tekrar basılarak duran diğer saniye ibresi de çalıştırılır.

Referans numarası saatçilik sektöründe model numarasıyla eş anlamlı olarak kullanılmaktadır. Bu numara saatin tanımlanmasını sağlar. Referans numarası örneğin vintage bir modeli ararken oldukça yararlı olmaktadır.

Rehaut, saat camının dayandığı kadranın eğimli kenarıdır. Genellikle skalalar ve gravürler için kullanılır.

Rolex, paslanmaz çeliğin ve altının beraber kullanıldığı çift renkli modeller için Rolesor tanımlamasını kullanmaktadır. Farklı metallerin beraber kullanıldığı modeller için yaygın olarak bicolor (çift renkli) terimi kullanılır.

Rotor, yarım daire şeklinde hareketli bir metal parçasıdır ve otomatik saatin kurma mekanizmasına dâhildir. Saat hareket ettikçe rotor salınarak zembereği kurar ve böylece saat de kurulmuş olur.

Akrilik cam sentetik olarak elde edilen, belirli sıcaklık aralıklarında şekillendirilebilen saydam bir maddedir. Akrilik cam kırılmaya, kötü hava koşullarına ve korozyona karşı dayanıklıdır. Küçük çizikler cilalama yapılarak ortadan kaldırılabilir.

Hardlex cam genelde Seiko tarafından kullanılan bir mineral cam türüdür. Özel bir yöntemle normal mineral cama göre daha sert ve daha zor çizilir bir şekilde üretilir. Dayanıklılık derecesi mineral cam ve safir cam arasındadır.

Hesalit, Omega tarafından pleksiglasa verilen isimdir. Bu madde uygun fiyatla üretilebilir ve değiştirilebilir. Ayrıca parçalanmaz.

Mineral cam düşük ve orta fiyat segmentinde yer alan standart bir materyaldir. Pencerelerde kullanılan camlara benzer. Bu açıdan akrilik cama göre daha serttir, ancak çizilmelere karşı safir cam kadar dayanıklı değildir. Mineral cam sertleştirildiğinde daha iyi özelliklere sahip olur.

Hesalit ve akrilik cam ile aynıdır

Safir cam sentetik olarak elde edilen kristalden imal edilir. Safir cam, mineral cama ve akrilik cama göre daha serttir ve daha zor çizilir. Bu cam türü genellikle lüks saatlerde kullanılır.

Saat manüfaktürleri, mekanik kol saatlerinin mekanizmalarını ve saatin önemli parçalarını da kendileri üreten kol saati üreticileridir. Tanınmış saat manüfaktürleri A. Lange & Söhne, Rolex ve Seiko'dur.

Saniye durdurma işlevi saatin hassas bir şekilde ayarlanmasına izin verir. Tepe çekildiğinde saniye ibresi hareket etmeden durur. Saati doğru bir şekilde ayarladıktan sonra tepe eski pozisyonuna alındığında saniye ibresi yeniden hareket etmeye başlar.

Sapma açısı uçağın yandan aldığı rüzgar nedeniyle ortaya çıkar ve bu başlangıçta ayarlanan rotadan sapmaya neden olur. Sapma açısı hesaplayıcısı yardımıyla bu açıyı belirlemek ve rotayı yeniden hesaplamak mümkündür. Sapma açısı hesaplayıcısına sahip saatler çoğunlukla havacılıkta ve denizcilikte kullanılır. Bu fonksiyona sahip en ünlü saat Hamilton Khaki X-Wind modelidir.

Sedna altın, Omega tarafından üretilen 18 ayar saflığında kırmızı bir alaşımdır. Bu alaşım altın, bakır ve paladyum içerir.

Yüksek cam işçiliği ile üretilen kol saatlerinde kasa arka kapağı safir camdan ya da mineral camdan imal edilir. Kasa arka kapağının camdan imal edilmesi sayesinde mekanizmanın çalışması rahatlıkla izlenebilir.

Sellita Watch & Co. SA, İsviçreli bir mekanik saat mekanizması üreticisidir. Sellita mekanizmalar çok sayıda İsviçre saatinde kullanılır ve ayrıca ETA mekanizmalarının alternatifidir. Birçok mekanizma teknik açıdan ETA mekanizmaları örnek alınarak üretilmiştir. Üç ibreye sahip SW 200 oldukça ünlü bir mekanizmadır.

Son ince işleme (Fr. finissage) saat mekanizmasına uygulanan son rötuş ve süsleme işlemine verilen isimdir. Cenevre şeritleri, piklaj ya da güneş ışını efekti yaratan süslemeler bu aşamada yapılır. Mavileştirme ve pah kırma (pahlama) işlemleri de son ince işlemenin bir parçasıdır.

Spring Drive, Seiko tarafından geliştirilen bir saat teknolojisidir. Bu teknoloji, elektronik bir düzenleme sistemi ile birlikte enerji üretir. Sistem, klasik eşapmanın yerini alır ve zemberek tarafından üretilen enerjiyi serbest bırakır.

Bir saatin su geçirmezliği bar cinsinden ifade edilir. Üreticiler bar cinsinden değerin yanı sıra genellikle saatin kullanabileceği maksimum derinlik bilgisine de yer vermektedirler. Ancak bu derinlik bilgisi yanlış anlaşılmalara da neden olabilmektedir: 30 metre derinlikte kullanılabilir olduğu bilgisi verilen bir saat yüzerken kullanılmaya uygun değildir. Dalış saatleri genellikle 20 bar basınca (200 metreye kadar) dayanıklı olarak üretilir. Saatin su geçirmezliği su basıncının yanı sıra ısı değişimleri gibi başka faktörlere de bağlıdır. Mekanizmada kullanılan contalar eskidiği için saatin su geçirmezliği düzenli olarak kontrol edilmelidir. Saatin içine sızan su kendini ilk olarak yoğunlaşmış su olarak gösterir ve saatin tamamen zarar görmesine neden olabilir.

Swiss-Made (İsviçre malı) yönetmeliği, bir saatin ne zaman İsviçre üretimi olarak tanımlanabileceğini düzenler. 2017'den bu yana, Swiss-Made menşei mührünü alabilmek için katma değer yaratan parçaların üretiminin ve son montajın yalnızca yüzde 60'ının İsviçre'de yapılması yeterlidir. Saat kayışları saatin bir parçası sayılmaz ve bu yönetmelikten muaf tutulmuştur.

Takimetre skalasıyla saat başına birim hesaplamaları yapılır. Bu skala bezel ya da kadranın kenarında bulunur. Takimetre skalasıyla genellikle kilometre ya da mil cinsinden hız ölçümü yapılır. Örneğin bir kilometre mesafeyi geride bıraktıktan sonra kronometreyle bu mesafeyi 28 saniyede aldığınızı ölçerseniz takimetre skalası size saatte 130 km hız yaptığınızı gösterecektir. Omega Speedmaster Professional ve Rolex Daytona takimetre skalasına sahip en bilinen iki modeldir.

Takvim göstergeli saatler. Bu saatlerin bazı versiyonları:

Yıl göstergesi saatin kadranında güncel yılı gösterir.

Tarih, ibre (tarih ibresi) ya da kadranın altında gizlenmiş basılı bir dairede yer alan rakamlar aracılığıyla gösterilir. Kadranda yer alan bir boşlukta tarih görülür. İbre ya da rakam çarkı 31 gün içinde 360 derecelik bir dönüş yapar. 31 günden kısa süren aylarda tarih göstergesinin elle düzeltilmesi gerekir.

Tarihin yanı sıra günü de gösteren göstergedir. Gün göstergesi saat 3 ya da saat 12 pozisyonunda yer alır. Rolex Day-Date bu göstergeye sahip en ünlü saatlerden biridir.

Sonsuz takvim, Gregoryan takvimine göre 2100 yılına kadar tarihi doğru olarak gösterir ve düzeltmeye ihtiyaç bırakmayan bir saat mekanizması komplikasyonudur. Sonsuz takvim, kısa ve uzun ayları, arttık yılları ve 29 gün süren şubat ayını hesaplama özelliğine sahiptir.

Triple Calendar (Üçlü takvim) gün ve tarihin yanı sıra ayı da gösterir. Bu tür modeller, Ay'ın evrelerini de göstermeleri durumunda Complete Calender (Tam takvim) olarak adlandırılırlar.

Senelik takvim, saat takviminin elle yılda sadece bir kez düzeltilmesini gerektiren bir komplikasyondur. Bu düzeltme işlemi şubat ayının sonunda yapılır.

Tekrarlama, zamanı akustik seslerle bildiren bir saat mekanizması komplikasyonudur. Mekanik mekanizmalarda akustik sesleri çıkarmak için zil mekanizması kullanılır. Zil mekanizması enerjisini saat kasasının kenarında yer alan ek bir düğme ya da maniveladan alır. Beş adet tekrarlama çeşidi bulunmaktadır: saat tekrarlama, çeyrek saat tekrarlama, yarım çeyrek tekrarlama, sekizde bir çeyrek tekrarlama, beş dakika tekrarlama ve dakika tekrarlama. Tekrarlama yapımı oldukça zahmetli olan ve saatin değerini arttıran bir komplikasyondur.

Telemetre skalasıyla uzaklık ölçümü yapılır. Bu skala kronograf modellerinde kadranın kenarında bulunur. Bu skala şu şekilde kullanılır: Saatin kronometre işlevi kullanılarak yıldırım ve gök gürültüsü arasındaki zaman farkı ölçülür. Durdurulan büyük saniye ibresi skala üzerinde fırtınanın size ne kadar uzakta olduğunu gösterir. Aynı şekilde top atışı yapılınca namludan çıkan ateş ve ses arasındaki zaman farkı ölçülerek obüsün (topun) ne kadar uzakta olduğu skala üzerinden okunur.

Tourbillon her dakika kendi etrafında bir kez dönen bir metal kafestir. Bu kafesin içinde mekanik saat mekanizmasının en önemli parçaları olan salınım sistemi ve eşapman yer alır. Yer çekimi mekanizmanın parçalarına etki eder ve saatin dikey bulunduğu pozisyonda saatin hassasiyetinde sapmalara neden olur. Tourbillon kendi etrafında dönerek yer çekimi etkisini dengeler. Tourbillon mekanizması 1795 yılında Abraham Louis Breguet tarafından keşfedilmiştir. Bu mekanizma günümüzde yüksek fiyatlı saatlerde kullanılmaktadır. Tourbillon imalatı yüksek saat işçiliği gerektiren zahmetli bir iştir.

Tropical Dial (Tropikal kadran) terimi, kadranda dış etkilerden kaynaklanan bir değişikliği tanımlar. Örneğin, güçlü UV ışınlarının neden olduğu kadranda siyahtan kahverengiye renk değişimi ortaya çıkabilir. Renk değişimine bağlı olarak, renk farklı ışık oranlarına göre değişir. Rolex'in Sea-Dweller veya Submariner modelleri bu özellikleriyle koleksiyonerler tarafından tercih edilen saatlerdir.

Vidalanmış düğme, vidalanmış kurma tepesi gibi saatin kasasına sabitlenir. Bu mekanizma saat kasasının daha iyi bir şekilde izole edilmesini sağlar. Yüksek su geçirmezliğe sahip Sinn 203 gibi kronograflarda genellikle vidalanmış düğmeler kullanılır.

Vidalanmış kurma tepesi saat kasasına bir vida aracılığıyla sabitlenir. Bu mekanizma normal kurma tepelerine göre saatin daha yüksek su geçirmezliğe sahip olmasını sağlar. 1926 yılında üretilen Rolex Oyster, vidalanmış kurma tepesine sahip ilk saattir.

Zemberek yay tamburu içinde sarılı bir şekilde yer alır ve kurma sırasında ortaya çıkan enerji burada depolanır.

Zil mekanizması, saatin mekanizmasına ait olmayan bağımsız bir mekanizmadır. Akustik sesleri kullanarak saatin kaç olduğunu bildirir. Bu akustik sesler bir çekiç mekanizmasının gong şeklinde rezonans yaratan bir metale çarpması sonucu ortaya çıkar.